Van oorsprong werd de Berner Sennenhond vooral gebruikt op boerderijen. Zo moesten ze het vee bijeen drijven, karren trekken en op het erf passen. Allemaal kenmerken die perfect aansluiten bij dit ras. Ze zijn sterk, behendig en zeer intelligent. Hun zachte houding en prachtige uiterlijk heeft bijgedragen aan de groeiende populariteit van dit ras. Er zijn maar weinig honden die kunnen tippen aan hun werkvermogen en hun kameraadschap.
Berner Sennenhonden zijn stevig gebouwde honden met een dikke, halflange vacht. Het grootste deel van de vacht is zwart, met witte aftekeningen op borst, bles en snuit. Boven de ogen zitten bruine vlekjes, dat bruine vind je ook terug op de wangen en poten.
De kop is fors met een stevige snuit. Verder hebben ze hangende, driehoekige oren. De staart is goed behaard en hangt tot even boven de grond.
Ze zijn tussen de 58 en 70 cm groot (schouderhoogte). Het gewicht ligt gemiddeld tussen de 40 tot 60 kilo.